Kaput mu kaporta mı? İki kelime, bir dünya masraf: Yanlış söyleyen değil, yanlış onaran kaybeder
Keskin konuşacağım: “Kaput” ile “kaporta”yı karıştırmak sadece dil sürçmesi değil; servis fişinde hatalı iş emri, sigorta dosyasında yanlış parça kodu ve ikinci el değerinde gereksiz düşüş demek. Evet, kaput motor kaputudur; kaporta ise aracın bütün dış gövde aksamıdır. Ama gel gör ki mahalle ağzı, forum ezberi ve “usta dili” bu ayrımı bulandırıyor. Bugün, “Kaput mu kaporta mı?” sorusunu, cebimizi koruyacak kadar net ve tartışmayı ateşleyecek kadar cesur bir mercekle ele alıyorum.
“Kaput mu kaporta mı?” karışınca ne olur: İki harf, binlerce lira
Servise “kaportam çöktü” diye girip sadece kaput düzeltmesi gereken bir aracın, geniş gövde işine yazıldığını düşün. Gereksiz sök–tak, fazladan boya, değen–değişen parça kayıtları… Hepsi ikinci el piyasasında “ağır kozmetik” algısına dönüşür. Tersi de mümkün: “Kaput eğilmiş” deyip geçilen dosyada aslında tavan ve sütunlara (A/B/C direkleri) yürümüş bir darbe varsa, güvenlik riski gözden kaçırılır. Soruyorum: İki harf tembelliğinin bedeli, çocuk koltuğunun altındaki yapısal sağlamlığa değer mi?
Teknik ayrım: Kaput tek bir parçadır; kaporta bir sistemdir
Kaput, menteşe ve kilit mekanizmasıyla ön gövdeye bağlanan motor kaplamasıdır. Fonksiyonu; motor bölmesini korumak, hava akışını ve erişimi düzenlemektir. Kaporta ise aracın dış kabuğu: tavan, çamurluk, kapılar, bagaj kapağı, kaput, marşpiyeller, ön–arka panel ve bağlı takviyeler. Kaza onarımında “kaporta işleri” dendiğinde; düzeltme (şişirme–çekme), sac değişimi, kaynak, mastar kontrolü ve boya süreçleri kastedilir. Yani kaput tekil; kaporta bütüncül bir terimdir.
Provokatif soru:
Servis fişinde “kaporta” yazıp tek bir kaput düzeltmesine imza attığında, bilinçli olarak mı faturayı şişiriyorsun, yoksa terimin kapsamını bilmediğin için mi?
Dil tuzağı: “Kaput oldu” deyimi ile parça adı aynı değil
Bir diğer kafa karışıklığı: Gündelik dilde “kaput” (bozuldu, bitti) demek var. Oysa parça adı olarak kaput bambaşka. “Araç kaput” oldu” diye şakalaşırken, ustanın “kaputu değiştiririz” diye fiş açması komik bir yanlış anlaşılmaya dönüşebilir. Dili hafife alma; fişe düşen her kelime, masraf kalemidir.
Sigorta ve eksper boyutu: Kelime seçimi hasar dosyasını yönlendirir
Hasar dosyalarında kullanılan terminoloji, parça kodunu, onarım–değişim kararını ve işçilik saatini belirler. “Kaput” ile sınırlı hasarı “kaporta hasarı” diye geniş tariflersen; gereksiz parça sökümü ve boya alanı artar, değer kaybı talebin tartışmalı hâle gelir. Tersi durumda—geniş kaporta deformasyonuna “kaput ezildi” deyip geçmek—yapısal kontrolleri es geçirme riskini doğurur. Uzun lafın kısası: Doğru kelime, doğru eksper sonucudur.
Provokatif soru:
Eksper raporunu okurken “kaporta” yazısını görünce tam hangi panellerin işleme girdiğini, kaç saat işçilik yazıldığını ve neden boyaya girdiğini soruyor musun?
İkinci el pazarı: “Değişen kaput” ile “boyalı kaporta” aynı algı değil
İkinci el ilanlarında “değişen” ibaresi fiyata bıçak gibi işler. Değişen kaput ile lokal kaporta boyası aynı değildir. Kaputun değişmesi, çarpışma şiddeti/konumu hakkında ipucu verir; lokal kaporta düzeltmesi ise kozmetik seviyede olabilir. Bu yüzden ekspertiz raporunda kelime düzeni kaderini yazar: “Kaporta komple” gibi genelleyici ifadeler, aracı gereksiz yere itibarsızlaştırır. Netlik, değer demektir.
Ustanın masasında: Doğru ifade → doğru iş akışı
- “Kaput kilitlemiyor” → Kilit/karşılık hizası, menteşe, kaput lastikleri ve darbe geçmişi kontrolü.
- “Sol ön kaporta çizildi” → Muğlak. Sol ön çamurluk mu? Sol ön kapı mı? Tampon köşesi mi?
- “Tavan kaporta hasarlı” → Yapısal inceleme zorunlu; sadece boya değildir.
Provokatif soru:
Onarım masasında “kaporta” deyip üç paneli boyatıldığı için yarın satışta “komple boyalı” yazısını görmeye hazır mısın?
Hızlı ayrım kılavuzu: Yanlış anlaşılmayı dakikada bitir
- Kaput: Motor kapağıdır. Menteşe–kilitli tek parça. Değiştiyse değişen kalemine ayrı yazılır.
- Kaporta: Dış gövdenin tamamı. Çamurluk, kapı, tavan, bagaj kapağı, marşpiyel, kaput dahil bütün sac–panel işleri.
- Bagaj kapağı: “Arka kaput” değildir. Doğrusu bagaj kapağı ya da arka kapak.
- Lokal–komple boya: “Kaporta boya” demek yetmez; hangi panel, ne kadar alan yazılmalı.
Tartışmalı alanlar: Neyi nasıl isimlendireceğiz?
Bazı ustalar günlük pratikte bagaj kapağına da “kaput” der; bazı eksperler “kaporta”yı pratik sebeple “gövde işleri” anlamında topluca kullanır. Standartlaşma eksikliği hem masraf şişmesine hem de güven kaybına yol açıyor. Çözüm? Servis–eksper–müşteri üçgeninde panel bazlı net terimler ve yazılı iş emri.
Provokatif soru:
Bir sonraki hasarda usta “kaportaya girer” dediğinde, panel listesini yazılı istemek için yeterince ısrarcı olacak mısın?
Son söz: Kelime cimriliği yap, paranı koru
“Kaput mu kaporta mı?” tartışması züppe bir dilcilik değil; cebimizi, güvenliğimizi ve aracımızın gelecekteki değerini ilgilendiren somut bir konu. Kaput = motor kaputu. Kaporta = tüm dış gövde. Bu kadar basit bir ayrımı yerinde kullanmak, hem doğru onarımı hem de adil eksper kararını getirir. Servise girmeden önce rapor taslağını gözden geçir; kaput lazımken kaporta yazdırma, kaporta işi genişken “kaput” deyip yapısal kontrolü es geçme. İki harfin gücü büyük; iyi kullan.
::contentReference[oaicite:0]{index=0}